Ճառագայթաակտիվություն, միջուկի կառուցվածքը

1. Ո՞րն է բնական ճառագայթաակտիվության էությունը․

Ճառագայթաակտիվությունը (ռադիոակտիվությունը) որոշակի քիմիական տարրերի անկայուն իզոտոպների ինքնաբերաբար փոխակերպումը մեկ այլ քիմիական տարրի իզոտոպի, որն ուղեկցվում է էներգիայի և տարրական մասնիկների արձակումով։

Բնական ճառագայթաակտիվությամբ օժտված են այն տարրերը, որոնք կարողանում են ինքնակամ ճառագայթահարվել։

2. Ինչպե՞ս է հայտնագործվել բնական ճառագայթաակտիվության երևույթը․

Մի անգամ ամպամած եղանակի պատճառով Անրի Բեքերելը ուրանի աղի նմուշները, առանց արևի լույսով ճառագայթահարելու, պահեց մութ դարակում։ Մի քանի օր անց դարակում դրված լուսազգայուն թիթեղի վրա  տեսավ ուրանի աղի նույն սևացումները։ Այս ամենից էլ եզրակացրեց, որ ուրանն օժտված է ինքնակամ ճառագայթահարվելու։

3. Ի՞նչն է բնութագրական ճառագայթաակտիվության երևույթի համար․

Երբ տեղի է ունենում ճառագայթաակտիվության երևույթ, այն ժամանակ անջատվում է էներգիա և մեծ կարգաթիվ ունեցող միջուկները փոխակերպվում են ավելի փոքր կարգաթիվ ունեցող միջուկների։

4. Ո՞ր տարրերն են օժտված բնական ճառագայթաակտիվությամբ․

Բնական ճառագայթաակտիվությամբ օժտված են՝ ուրան, կալիֆոռնիում, թորիում, պոլոնիում և ռադիում տարերը։

5. Ի՞նչ է ալֆա մասնիկը, թվարկել նրա բնութագրերը․

Քիչ շեղված փունջը կոչվում է α-ճառագայթում՝ 0,5մմ ալյումինի շերտն ամբողջությամբ կլանում է α-ճառագայթումը։

6. Ի՞նչ է բետտա մասնիկը , թվարկել նրա բնութագրերը․

Մյուս չշեղված փունջը կոչվում է β-ճառագայթում՝ 0,5մմ ալյումինի շերտով β-ճառագայթն անցնում է անարգել, անխոչընդոտ, 1մմ հաստությամբ կապարի կամ 5մմ հաստությամբ ալյումինի շերտերը β-ճառագայթումն ամբողջությամբ կլանում է։

7. Ի՞նչ է գամմա մասնիկը, թվարկել նրա բնութագրերը․

Վտանգը կայանում է նրանում, որ դրանք բարձր էներգիայի ալիքներ են, որոնք կարող են անդառնալիորեն վնասել մոլեկուլներին: 

• Դրանք մասնիկներ են, որոնք այլևս հանգստություն չունեն, քանի որ շարժվում են լույսի արագությամբ:
• Նրանք նաև չունեն էլեկտրական լիցք, քանի որ չեն շեղվում էլեկտրական և մագնիսական դաշտերով:
• Նրանք ունեն շատ քիչ իոնացնող ուժ, չնայած բավականին թափանցող են: Ռադոնի գամմա ճառագայթներ նրանք կարող են անցնել մինչև 15 սմ պողպատ:
• Դրանք լույսի պես ալիքներ են, բայց շատ ավելի էներգետիկ, քան ռենտգենյան ճառագայթները:
• Ռադիոակտիվ միացությունը, որը ներծծվում է գեղձի մեջ և խուսափում է գամմա ճառագայթումից, հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրել նշված գեղձը ՝ այն ձեռք բերելով լողափում:

8. Ինչո՞վ է պայմանավորված ճառագայթաակտիվության ազդեցությունը օրգանիզմի վրա․

Ճառագայթաակտիվությունը նպաստում է օրգանիզմում բջիջների գործունեության վատթարացմանը և խախտմանը։

9. Ի՞նչ է ճառագայթման կլանված բաժնեչափը և ինչ միավորով է չափվում այն․

Ճառագայթման կլանված էներգիայի հարաբերությունը ճառագայթահարված նյութի զանգվածին, կոչվում է ճառագայթման կլանված բաժնեչափ։ Այն չափում են գրեյներով (Գր)։

10. Ի՞նչ է ճառագայթման բնական ֆոնը․

Ճառագայթման բնական ֆոնը տիեզերքի ճառագայթներն են և շրջապատող միջավայրի ճառագայթաակտիվությունը։

11. Ճառագայթման ո՞ր բաժնեչափն է մահացու մարդու համար․

Մարդու համար մահացու է 3÷5 Գր ճառագայթման բաժնեչափը։

12. Մարդու ո՞ր օրգան-համակարգերն են հատկապես խոցելի ճառագայթահարման նկատմամբ․

Հատկապես խոցելի են ճառագայթահարման նկատմամաբ մարդու կարմիր ողնուղեղը և արյունաստեղծ համակարգը։

13. Ի՞նչ օգտակար ազդեցություն ունի փոքր բաժնեչափով ճառագայթահարումը․

Քաղցկեղի բուժման ընթացքում օգտագործում են γ-ճառագայթը, քանի որ արագ բազմացող բջիջներն ավելի զգայուն են, քան սովորական բջիջները։

14. Ինչպիսի՞ն են ատոմների և միջուկների բնութագրական չափերը․

Ատոմի բնութագրական չափը 10⁻¹⁰ մ է, իսկ միջուկինը՝ 10⁻¹⁵ մ, այսինքն ատոմի միջուկի շառավիղը մոտ 100 000 անգամ փոքր է ատոմի շառավղից: Չնայած դրան, ատոմի զանգվածը գործնականում հավասար է միջուկի զանգվածին:

15. Ի՞նչ կառուցվածք ունի միջուկը․

Միջուկը կազմված է պրոտոններից (+) և նեյտրոններից, իսկ նրա արտաքինում պտտվում են էլեկտրոնները (-)։

16. Նշել պրոտոնի և նեյտրոնի բնութագրերը․

Պրոտոնը դրական լիցքավորված մասնիկ է, որի զանգվածը 1836 անգամ մեծ է էլեկտրոնի զանգվածից, իսկ լիցքը հավասար է էլեկտրոնի լիցքի մոդուլին:

1930 թ․ Վիկտոր Համբարձումյանը և Դ․ Դ․ Իվանենկոն ցույց տվեցին, որ միջուկը չի կարող, ինչպես համարվում էր այն ժամանակ, բաղկացած լինել պրոտոններից և էլեկտրոններից, որ պրոտոններից բացի միջուկում պետք է լինեն ինչ-որ չեզոք մասնիկներ՝ նեյտրոններ:

17. Որքան է միջուկում պրոտոնների թիվը․

Պրոտոնների թիվը միջուկում համընկնում է Մենդելեևի քիմիական տարրերի աղյուսակում տվյալ տարրի կարգաթվի՝ Z-ի հետ: Կարգաթվի հետ է համընկնում նաև ատոմում էլեկտրոնների թիվը:

18. Որ մեծությունն են անվանում միջուկի զանգվածային թիվ․

Միջուկի պրոտոնների Z թվի և նեյտրոնների N թվի գումարն անվանում են միջուկի զանգվածային թիվ և նշանակում A տառով:

19. Որքա՞ն է միջուկում նեյտրոնների թիվը․

Միջուկում նեյտրոնների թիվը հավասար է միջուկի զանգվածային թվի և պրոտոնների թվի տարբերությանը:

20. Ինչ է մեկ զ.ա.մ.-ը․

Պրոտոնների և նեյտրոնների զանգվածներն արտահայտվում են զ․ա․մ․-ով՝ զանգվածի ատոմային միավորով։

21. Օգտվելով Մենդելեեվի քիմիական տարրերի աղյուսակից որոշել ոսկու ատոմի զանգվածը՝ կիլոգրամներով։

Ոսկու հարաբերական ատոմական զանգված – 196,97

196,97*1,66057=327,0824729*10^-27կգ

22. Ինչ է իզոտոպը։ Ջրածնի ինչ իզոտոպներ գիտեք․

Այն քիմիական տարրերը, որոնք ունեն նույն կարգաթիվը, այսինքն նույն թվով պրոտոններ, սակայն տարբեր ատոմային զանգվածներ, կոչվում են իզոտոպներ: Ջրածնի իզոտոպներն են դեյտերիումը և տրիտիումը:

Թունավոր նյութերը օդում, թթվային անձրևներ

Եթե դուք ապրում եք քաղաքային տարածքում, ապա ամենայն հավանականությամբ, դուք հավանաբար տեսել եք ծուխով լցված օդ: Դա զարմանալի չէ, այն պատճառով, որ աղտոտման մեծ մասը պայմանավորված է տրանսպորտային միջոցների արտանետումներով և արդյունաբերական գործարանների արտադրանքներով: Հետաքրքիր է, որ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մետրոպոլիտենային տարածքում բնակվելը կարող է իրականում կրճատել ձեր կյանքի տևողությունը 2-ից 3 տարի: Կարևոր է հասկանալ, թե որոնք են հիմնական աղտոտող նյութերը, և ինչ կարող են անել մարդիկ, իրենց կրած վնասը նվազեցնելու համար:

Մթնոլորտն աղտոտում են քիմիական նյութերը։ Մթնոլորտն աղտոտող հիմնական նյութերից են ածխաթթվական (CO₂) ու շմոլ (CO) գազերը, ծծմբի և ազոտի օքսիդները, ֆրեոնները և այլն: Դրանց քանակի ավելացման գլխավոր պատճառը նավթի, գազի, քարածխի, կենցաղային և արդյունաբերական թափոնների ու փայտի այրումն է: CO և CO₂ գազերի արտանետումների ամենամեծ բաժինն ընկնում է հատկապես ավտոմոբիլային տրանսպորտին: 

Ծծմբային գազի՝ ծծմբի երկօքսիդի (SO₂) առաջացման աղբյուրը մինչև 5–7% ծծումբ պարունակող ածխի և մազութի այրումն է: Մթնոլորտում ծծմբի երկօքսիդը փոխարկվում է ծծմբի եռօքսիդի (SO₃), որը օդում  վերածվում է ծծմբական թթվի և թթվային անձրևների ձևով թափվում է գետին: 

Ազոտի մոնօքսիդի (NO) և ազոտի երկօքսիդի (NO₂) առաջացման հիմնական աղբյուրը բենզինով ու դիզելային վառելիքով աշխատող ներքին այրման շարժիչներն են, ազոտական թթվի արտադրությունը: NO₂-ը դեղին գույնի կայուն գազ է և մթնոլորտում պահպանվում է երկար ժամանակ: Հաճախ քաղաքների օդն այդ գազից ստանում է շագանակագույն երանգ: 

Ավտոտրանսպորտի արտանետած ածխաջրածինները, հատկապես` քաղցկեղածին, շատ են նավթամթերքների թերայրումից առաջացող մրի ու գուդրոնի մեջ:

Չափազանց վնասակար նյութեր են ֆրեոնները՝ մի շարք ածխաջրածինների հալոգեն ածանցյալները, որոնք հանգեցնում են օզոնային շերտի քայքայման, ինչի հետևանքով մեծանում է մարդկանց մաշկի քաղցկեղի առաջացման վտանգը:

Գազից բացի, մթնոլորտ են թափանցում և կախույթի ձևով պահպանվում պինդ ածխածինը (մուր) և ծանր մետաղները:

Որոշակի կլիմայական պայմաններում անդրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությամբ տեղի է ունենում օդի երկրորդային աղտոտում՝ լուսաքիմիական սմոգ, երբ առաջնային աղտոտող նյութերը քայքայվում են՝ գոյացնելով աղտոտող նոր նյութեր:  Ջէկերը, արդյունաբերական ձեռնարկությունները և տրանսպորտը մթնոլորտ են արտանետում ոչ միայն վտանգավոր նյութեր, այլև մեծ քանակությամբ ջերմություն, ինչի հետևանքով մթնոլորտը տաքանում է, փոխվում են օդի խոնավությունն ու շարժունությունը՝ հանգեցնելով ջերմային աղտոտման: 

Բույսերի և կենդանիների նեխման հետևանքով օդ են թափանցում նաև բազմաթիվ ախտածին մանրէներ:

Շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալությունը ներկայացնում է ամենատարածված և վտանգավոր օդի թունավոր նյութերից 6-ը: Այդ օդային աղտոտիչները հատուկ սպառնալիք են ներկայացնում շրջակա միջավայրի, ինչպես նաև մարդկանց առողջության համար: Դրանք նաև մարմնական վնաս պատճառելու ներուժ ունեն: Հիմնական օդի աղտոտիչներն են՝ օզոնը, ածխածնի մոնօքսիդը, ծծմբի երկօքսիդը, կապարը, ազոտի օքսիդները և այլ մասնիկներ:

Ջերմոցային գազերը օդի աղտոտման մեկ այլ շատ վտանգավոր ձև են: Այս գազերը հանգեցրել են գլոբալ տաքացմանը, ինչը պատասխանատու է Երկրի էկոհամակարգում տեղաշարժի համար: Մարդիկ փորձում են կրճատել իրենց «ածխածնի հետքը» կամ իրենց թողած ածխաթթու գազի քանակը: Նրանք դա անում են վերամշակմամբ ՝ ավելի քիչ հաճախականությամբ վարելով իրենց մեքենաները: Կառավարությունը նույնպես լուրջ է վերաբերվում այս խնդրին ՝ ավելացնելով գազի հարկը, որպեսզի մարդիկ խնայեն գազի օգտագործումը:

Օզոն

Հողային մակարդակի օզոնը տարբերվում է օզոնից, որը մարդկանց պաշտպանում է արևից: Այն իրականում ստեղծվում է գետնի մեջ, երբ անկայուն օրգանական միացությունները քիմիապես արձագանքում են ազոտի օքսիդներին արևի լույսի առկայության դեպքում: Այս քիմիական նյութերը ավտոտրանսպորտային միջոցների արտանետումների, էլեկտրական կոմունալ ծառայությունների և արդյունաբերական օբյեկտների արտանետումների, քիմիական լուծիչների և գազի գոլորշիների հետևանք են: Օզոնը կարող է վնասակար ազդեցություն ունենալ ձեր առողջության վրա, հատկապես, եթե ձեզ մոտ ախտորոշվել է ասթմա, COPD կամ բրոնխիտ: Օզոնը կարող է նաև վնասակար ազդեցություն ունենալ էկոհամակարգի վրա ՝ փոփոխություններ առաջացնելով բնակավայրերի որակի, սննդանյութերի ցիկլերի և ջրի մեջ:

Ածխածնի մոնոքսիդ

Այրման գործընթացի հետևանք, ածխածնի երկօքսիդի արտանետումներն ամենից հաճախ գալիս են տրանսպորտի աղբյուրներից: Ածխածնի երկօքսիդը վնասակար է մարմնի համար, ինչը խանգարում է օրգաններին թթվածին հասցնելը: Բարձր մակարդակներում այն միասին դադարեցնում է թթվածնի առաքումը և մահվան պատճառ է դառնում:

Ծծմբի դիօքսիդ

Էլեկտրակայաններում և այլ արդյունաբերական օբյեկտներում բրածո վառելիքի այրումը պատասխանատու է ծծմբի երկօքսիդի արտադրության մեծ մասի համար: Այն նաև չափազանց վնասակար է շնչառական համակարգի համար ՝ առաջացնելով ասթմայի ախտանիշներ: Ծծմբի երկօքսիդը կարող է ռեակցիայի մեջ մտնել օդում տարբեր միացությունների հետ` կազմելով փոքր մասնիկներ: Այս մասնիկները կարող են ներթափանցել թոքեր և սրացնել էմֆիզեմայի հիվանդները, ինչպես նաև նրանք, ովքեր տառապում են սրտի հիվանդությունից:

Կապար

Օդի մեջ կապարի արտանետումները կտրուկ նվազել են ՝ որպես շրջակա միջավայրի պահպանության գործակալության կողմից ուղիղ գազը հանելու գործողությունների անմիջական արդյունք:

Ազոտի օքսիդներ

Էլեկտրակայաններից, ճանապարհային տրանսպորտից և արտաճանապարհային տրանսպորտային միջոցներից ձևավորված արտանետումների արդյունքում ազոտի օքսիդները քիմիական այն նյութերից են, որոնք ներգրավված են վնասակար մանր մասնիկների աղտոտման և հողային մակարդակի օզոնի ձևավորման մեջ: Հայտնի է շնչառական հյուծում առաջացնելու և առողջության հետ կապված մի շարք այլ խնդիրներ:

Ածխածնի դիօքսիդ

Ջերմոցային այս գազը շնչառության բնական արդյունքն է: Այն կապված է նաև հանածո վառելիքի այրման հետ:

Մեթան

Գալիս է անասունների արտանետվող գազից և ճահիճներից:

Հետազոտական աշխատանքի նյութի աղբյուրները՝ այստեղ, 2

Թթվային անձրևներ

Վերջերս բավականին հաճախ կարելի է լսել, որ թթվային անձրև է սկսվել: Դա տեղի է ունենում այն ​​ժամանակ, երբ բնությունը, օդը և ջուրը փոխազդում են տարբեր աղտոտվածության հետ: Նման տեղումները հանգեցնում են մի շարք բացասական հետևանքների.

• հիվանդություններ մարդկանց մեջ;
• գյուղատնտեսական բույսերի մահ;
• ջրային մարմինների աղտոտում;
• անտառային տարածքների կրճատում:

Թթվային անձրևը տեղի է ունենում քիմիական միացությունների արդյունաբերական արտանետումների, նավթամթերքների և այլ վառելիքների այրման պատճառով: Այս նյութերը աղտոտում են մթնոլորտը: Այնուհետև ամոնիակը, ծծումբը, ազոտը և այլ նյութերը փոխազդում են խոնավության հետ՝ առաջացնելով անձրևի թթվացում:

Մթնոլորտում արդյունաբերական արտանետումների (քլորաջրածին, ծծմբի ու ազոտի երկօքսիդներ) և խոնավության փոխազդեցության հետևանքով հաճախ առաջանում են թթվային (թթու պարունակող) տեղումներ (անձրև, ձյուն): Թթվային անձրևները թթվեցնում են ջրային ավազանները և հողերը, որի հետևանքով ոչնչանում են ջրային օրգանիզմները, վնասվում կամ չորանում են բույսերն ու ծառատեսակները: Թթվային անձրևների ազդեցությամբ ստորերկրյա ջրերում մեծանում է մետաղների, օրինակ՝ կապարի, պղնձի, ցինկի, կադմիումի, ալյումինի պարունակությունը, որոնք արմատների միջոցով ներծծվում ու վնասում են բույսերը:

Թթվային անձրևներից խուսափելու ամենահուսալի միջոցը մթնոլորտը չաղտոտելն է, քանի որ մթնոլորտ արտանետված նյութը նորից որսալ անհնարին է: Դրա համար պետք է արտանետվող գազերն առավելագույնս զտվեն, ավտոմեքենաների համար ստեղծվեն վառելիքի այնպիսի տեսակներ, որոնք վնասակար նյութեր չեն պարունակում:

Թթվային անձրևի պատճառները

Թունավոր տեղումների պատճառները տեխնածին են և բնական: Արդյունաբերության և տեխնոլոգիայի զարգացման արդյունքում գործարանները, գործարանները և տարբեր ձեռնարկություններ սկսեցին հսկայական քանակությամբ ազոտ և ծծմբի օքսիդներ արտանետել օդ: Այսպիսով, երբ ծծումբը մտնում է մթնոլորտ, այն փոխազդում է ջրային գոլորշիների հետ և առաջացնում ծծմբական թթու: Նույնը պատահում է ազոտի երկօքսիդի հետ, ազոտական ​​թթու է առաջանում, թափվում մթնոլորտային տեղումների հետ միասին:

Մթնոլորտային աղտոտման մեկ այլ աղբյուր են ավտոմեքենաների արտանետվող գազերը: Օդը հայտնվելուց հետո վնասակար նյութերը օքսիդանում են և ընկնում գետնին ՝ թթվային անձրևի տեսքով: Ազոտի և ծծմբի արտանետումը մթնոլորտ տեղի է ունենում ջերմաէլեկտրակայաններում տորֆի և ածխի այրման արդյունքում: Ազոտի միացությունները արտանետվում են շինանյութերի արտադրության ընթացքում:

Թթվային անձրևի ազդեցությունը

Թթվային անձրևի հետևանքները շատ են: Այսպիսի անձրևի տակ հայտնված մարդիկ կարող են փչացնել իրենց առողջությունը: Մթնոլորտային այս երևույթը առաջացնում է ալերգիա, ասթմա և ուռուցքաբանական հիվանդություններ: Նաև անձրևները աղտոտում են գետերն ու լճերը, ջուրը դառնում է անօգտագործելի: Ջրերի բոլոր բնակիչները վտանգի տակ են, ձկների հսկայական բնակչություն կարող է սատկել:

Թթվային անձրևն ընկնում է գետնին և աղտոտում հողը: Սա հյուծում է հողի բերրիությունը, բերքի քանակը նվազում է: Քանի որ մթնոլորտային տեղումները տեղի են ունենում մեծ տարածքներում, դա բացասաբար է ազդում ծառերի վրա, ինչը նպաստում է դրանց չորացմանը: Քիմիական տարրերի ազդեցության արդյունքում ծառերի նյութափոխանակության գործընթացները փոխվում են, և արմատների զարգացումը արգելակվում է: Բույսերը դառնում են զգայուն ջերմաստիճանի փոփոխությունների նկատմամբ: Ցանկացած թթվային անձրևից հետո ծառերը կարող են կտրուկ թափել տերևները:

Թթվային անձրևի խնդրի լուծումը

Թթվային անձրևի խնդիրը գլոբալ բնույթ ունի: Այս առումով, այն հնարավոր է լուծել միայն այն դեպքում, եթե համատեղվեն հսկայական թվով մարդկանց ջանքերը: Այս խնդրի լուծման հիմնական մեթոդներից մեկը ջրի և օդի մեջ վնասակար արդյունաբերական արտանետումների կրճատումն է: Բոլոր ձեռնարկությունները պետք է օգտագործեն մաքրող ֆիլտրեր և սարքավորումներ: Խնդրի առավել երկարաժամկետ, թանկ, բայց և ամենահեռանկարային լուծումը հետագայում էկոլոգիապես մաքուր ձեռնարկությունների ստեղծումն է: Բոլոր ժամանակակից տեխնոլոգիաները պետք է օգտագործվեն ՝ հաշվի առնելով շրջակա միջավայրի վրա գործունեության ազդեցության գնահատումը:

Տրանսպորտի ժամանակակից եղանակները մեծ վնաս են հասցնում մթնոլորտին: Դժվար թե մարդիկ առաջիկայում հրաժարվեն իրենց մեքենաներից: Այնուամենայնիվ, այսօր ներկայացվում են էկոլոգիապես մաքուր նոր տրանսպորտային միջոցներ: Սրանք հիբրիդներ և էլեկտրական մեքենաներ են: Tesla-ի նման մեքենաներն արդեն ճանաչում են ստացել աշխարհի տարբեր երկրներում: Նրանք աշխատում են հատուկ վերալիցքավորվող մարտկոցներով: Էլեկտրական սկուտերները նույնպես աստիճանաբար դառնում են ժողովրդականություն: Բացի այդ, մի մոռացեք ավանդական էլեկտրական տրանսպորտի մասին՝ տրամվայներ, տրոլեյբուսներ, մետրո, էլեկտրագնացքներ:

Պետք է հիշել նաև, որ մարդիկ իրենք են պատասխանատու օդի աղտոտման համար: Պետք չէ մտածել, որ այս խնդրի մեղավորը մեկ ուրիշն է, և դա հատուկ կախված չէ ձեզանից: Դա ամբողջովին ճիշտ չէ: Իհարկե, մեկ մարդ ի վիճակի չէ մեծ քանակությամբ թունավոր և քիմիական արտանետումներ մթնոլորտ ներմուծել: Այնուամենայնիվ, մարդատար ավտոմեքենաների կանոնավոր օգտագործումը հանգեցնում է այն փաստի, որ դուք պարբերաբար արտանետվող գազերը մթնոլորտ եք բաց թողնում, և դա հետագայում դառնում է թթվային անձրևի պատճառ:

Ցավոք, ոչ բոլոր մարդիկ են տեղյակ այնպիսի բնապահպանական խնդրի մասին, ինչպիսին է թթվային անձրևը: Այսօր այս խնդրի վերաբերյալ կան բազմաթիվ ֆիլմեր, հոդվածներ ամսագրերում և գրքեր, ուստի բոլորը կարող են հեշտությամբ լրացնել այդ բացը, գիտակցել խնդիրը և սկսել գործել ի շահ դրա լուծման:

https://muradyandavit1program.code.blog/2023/04/11/%d5%a9%d5%b8%d6%82%d5%b6%d5%a1%d5%be%d5%b8%d6%80-%d5%b6%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%a5%d6%80%d5%a8-%d6%85%d5%a4%d5%b8%d6%82%d5%b4-%d5%a9%d5%a9%d5%be%d5%a1%d5%b5%d5%ab%d5%b6-%d5%a1%d5%b6%d5%b1%d6%80/

Ջրի աղտոտման պատճառները

Ջրի աղտոտում (ջրոլորտի աղտոտում), միջավայրի պայմանների և մարդու առողջության վրա բացասաբար ազդող ֆիզիկական, քիմիական և կենսաբանական աղտոտիչների թափանցումը, առաջացումն ու կուտակումը բնական ջրերում։ Սովորաբար այդ ազդակների թափանցումը կապված է մարդու տնտեսական գործունեության և դրա հետևանքների կամ (ավելի հազվադեպ) բնական աղետների հետ։ Աղտոտիչ նյութերը բնական ջրերի մեջ են թափանցում պինդ, հեղուկ, կոլոիդային, էմուլսիային և գազային ձևերով։

Ջրի աղտոտման հիմնական աղբյուրներն են արդյունաբերական և կենցաղային հոսքաջրերը, ձնհալի և անձրևների ժամանակ հողահանդակներից տեղափոխված պեստիցիդները բնակավայրերից վնասակար նյութերը, անձրևի և ձյան միջոցով՝ մթնոլորտից անջատվող աղտոտող նյութերը։ Արդյունաբերական հոսքաջրերն առավել հաճախ աղտոտված են նավթամթերքներով, ֆենոլներով, ծանր մետաղներով (սնդիկ, կապար, կադմիում, պղինձ և այլն) և բարդ օրգանական միացություններով (սինթետիկ լվացամիջոցներ, ներկեր, ճարպեր), որոնք վատացնում են ջրի որակը, խմելու և սննդի մեջ օգտագործելու համար դարձնում ոչ պիտանի, խախտվում են ջրային ավազանի կենսաբանական շարժընթացները, նվազում է աղտոտող նյութերից ջրի ինքնամաքրման հատկությունը, փոխվում է ջրային կենսաբազմազանության կազմը, ընկնում է արտադրողականությունն ու սննդային արժեքը, որոշ ձկներ դառնում են թունավոր։ Հատկապես վտանգավոր են տաք հոսքաջրերը, որոնք փոխում են ջրավազանի ջերմային ռեժիմը, վատանում են ձկների ձվադրության պայմանները, ոչնչանում են մի շարք օգտակար մանրէներ և զարգանում են մակաբույծներ։

Կենցաղային հոսքաջրերը հիմնականում պարունակում են աղիքային վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչներ։

Քիմիական եղանակներից կիրառվում են մակարդումը [ (կոագուլացում)՝ քիմիական որոշ նյութերի ազդեցությամբ ջրում եղած խառնուրդները մակարդվում, նստում են հատակին, ապա՝ հեռացվում, կլանումը (ադսորբցիա կամ աբսորբցիա)՝ քիմիական որոշ նյութերի միջոցով ջրից կլանվում և հեռացվում են վնասակար նյութերը, քլորացումն ու օզոնացումը (քլորի և օզոնի միջոցով ախտահանվում Է խմելու ջուրը)։

Կենսաբանական մաքրման դեպքում հոսող ջրերը բաց են թողնում խիտ բուսածածկի կամ փայտի, թեփի միջով։ Մեծ տարածում ունի ջրերի մաքրումն արհեստական ակտիվ տիղմով, տիղմի մեջ բազմացող մանրէներն արագ խժռում են ջրում եղած վնասակար մանրէներին։

Ջուրը տհաճ հոտով գազերից, նյութերից մաքրելու նպատակով կիրառվում Է օդավորման (աերացիա) եղանակը՝ հատուկ հարմարանքներով ջուրը հարստացվում է օդով՝ թթվածնով։

Ջուրը հատուկ նպատակով օգտագործելիս աղազերծում, փափկեցնում են, մաքրում ախտածին մանրէներից, մետաղային միացություններից և այլն։ Բնական ջրերի մաքրության և որակի բարելավման ապահովումը, ջրերի վրա վնասակար ազդեցությունների նվազեցումն ու կանխումը կարգավորվում են ՀՀ Ջրային օրենսգրքով (2002)։

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%B2%D5%BF%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4

Որն է մաքուր խմելու ջուր

Ջուրը համարվում է խմելու, եթե գույնը թափանցիկ է, հոտ չի գալիս, 100 մանրէից ավել չպիտի պարունակի և պետք է լինի քաղցրահամ՝ կալիումական և նատրիումական հանքային աղեր:

Ջուրն անհոտ, անհամ, անգույն, հաստ շերտում կանաչաերկնագույն երանգով թափանցիկ հեղուկ է: Գազային ջուրը կոչվում է գոլորշի, իսկ պինդը՝ սառույց:

Ջուրը Երկրի վրա ամենատարածված և ամենաշարժուն նյութերից է: Ջրի գոյության տարբեր ձևերը՝ մառախուղը, անձրևը, եղյամը, ձյունը, կարկուտը, սառույցը, պայմանավորված են օդերևութաբանական պայմաններով:

Մարդկության զարգացման սկզբնական շրջանում ջուրն օգտագործվել է խմելու և կենցաղային կարիքների, ավելի ուշ՝ ոռոգման, նավագնացության, ձկնորսության համար:

Տարածվածության և կենսական անհրաժեշտության պատճառով ջուրը միշտ համարվել է կյանքի գոյության սկզբնաղբյուր: Հին հույն փիլիսոփա Արիստոտելն այն դասել է բնության  4 հիմնական տարրերի (կրակ, օդ, հող, ջուր) շարքը: Հին ժամանակներում ջուրը եղել է նաև պաշտամունքի առարկա, և ջրի աստծուն զոհեր են մատուցվել: Հայկական լեռնաշխարհում ջրանցքների ակունքներում կանգնեցնում էին քարակերտ «վիշապներ», որոնք պետք է կենարար ջրանցքը պահպանեին չար աչքից:

Առանց ջրի կյանք չկա. կյանքը, էվոլյուցիոն տեսության համաձայն, առաջացել է ջրում, և ջուր կա յուրաքանչյուր կենդանի էակի օրգանիզմում. մարդը և շատ կենդանիներ գրեթե 2/3 մասով, իսկ որոշ բույսեր մոտավորապես 4/5 մասով կազմված են ջրից: Ջուրն օրգանիզմի հիմնական միջավայրն է, որտեղ ընթանում է նյութափոխանակությունը: Առանց սննդի ավելի երկար կարելի է ապրել, քան առանց ջրի:

Ջուրն զբաղեցնում է Երկրի մակերևույթի 2/3 մասը (361 մլն կմ²), և միայն 1/3 մասն է (149 մլն կմ²) բաժին ընկնում ցամաքին: Ջուրն ամենուր է՝ օվկիանոսներում ու ծովերում, գետերում ու լճերում, գետնի տակ ու հողում: Երկրի հեղուկ ջրի շերտը կոչվում է ջրոլորտ, պինդ ջրի շերտը՝ սառցոլորտ: Ջրոլորտի սահմաններում ջրի ընդհանուր պաշարները կազմում են 1,4 մլրդ կմ³: Ջրային պաշարների 97 %-ը բաժին է ընկնում Համաշխարհային օվկիանոսին, և միայն 3%-ն են կազմում ցամաքի ջրերը: 

Ջուրը ջրածնի և թթվածնի քիմիապես կայուն միացություն է (H₂O): Ունի ջրածնական կապերի խիտ ցանց, ինչը և պայմանավորում է նրա բարձր եռման ջերմաստիճանն ու հալման մեծ տեսակարար ջերմունակությունը: Ջուրը նաև լավ լուծիչ է:

Տարբերում են թեթև և ծանր՝ դեյտերիումային ու տրիտիումային, ջրեր: Նրանում հեշտությամբ լուծվում են բազմաթիվ պինդ, հեղուկ և գազային նյութեր: 0-ից 4^օ տաքացնելիս ջուրը խտանում է. այդ առանձնահատկության շնորհիվ սառած ջրամբարներում ձկները կարողանում են ապրել սառույցի տակ կուտակված ավելի տաք ջրում:

374^օC-ից, որին համապատասխանում է 22.064 ՄՊա (218 մթնոլորտ) ճնշում, բարձր ջերմաստիճանում ջրային գոլորշին այլևս հեղուկի վերածել հնարավոր չէ, այն վերածվում է գազի: Այդ կետը կոչվում է ջրի կրիտիկական կետ: 

Մաքուր ջուրը լավ մեկուսիչ է: Բնության մեջ բացարձակ մաքուր ջուր չկա: Ըստ լուծված նյութերի քանակի՝ ջուրը լինում է աղի և քաղցրահամ: Ջուրը քաղցրահամ է, երբ 1 լիտրում պարունակվում են մինչև 1 գ լուծված նյութեր: 1 գ-ից ավելիի դեպքում այն կոչվում է աղի: Խմելու համար լավագույնն է այն ջուրը, որի 1 լիտրում աղերի քանակը չի անցնում 200–250 մլգ-ից: Քաղցրահամ ջրի պաշարները շատ քիչ են ու կազմում են ընդհանուր պաշարների 3%-ը և խիստ անհավասարաչափ են բաշխված: Կան երկրներ, որտեղ ջուրն առատ է. օրինակ՝ Հյուսիսային Ամերիկայի հյուսիսային մասը հարուստ է ջրերով, իսկ Հյուսիսային Աֆրիկան գրեթե զուրկ է ջրից (Սահարա անապատ):

Քաղցրահամ ջրի հսկայական պաշարներ են պարունակում սառցադաշտերը, որոնց ջուրը մարդուն առայժմ մատչելի չէ: Ներկայումս քաղցրահամ ջուր ունենալու նպատակով փոխում են գետերի հունը` ջրառատ վայրից դեպի սակավաջուր շրջան, այսբերգներ են տեղափոխում և աղազերծում ծովի ջուրը: Օրինակ՝ Քուվեյթում արդեն գործում են աղազերծման 5 խոշոր գործարաններ:

Ծովի ջրում չափազանց շատ ու բազմատեսակ աղեր են լուծված, այդ պատճառով էլ այն խմելու համար պիտանի չէ: Ջրում պարունակվող կալցիումի, մագնեզիումի, երկաթի, ածխաթթվական և ծծմբաթթվական աղերի պարունակությունը պայմանավորում է ջրի կոշտությունը: Այդ նյութերի ոչ մեծ քանակության դեպքում ջուրը համարվում է փափուկ, իսկ շատի դեպքում՝ կոշտ: Կոշտ ջրում վատ են եփվում բանջարեղենն ու միսը: Թեյը կոշտ ջրում վատ է թրմվում, և նրա համային արժեքը նվազում է: Կոշտ ջրով սպիտակեղենը լվանալիս մեծանում է օճառի ծախսը: Մեծ քանակությամբ երկաթի պարունակության դեպքում փոխվում է ջրի գույնը (դառնում է ժանգագույն), զգացվում է մետաղահամ, եռացնելիս կաթսայում գոյանում է գորշ կարմրավուն նստվածք: Խմելու ջրի մեջ կարող են ընկնել վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչներ, որոնք ունակ են երկար պահպանվելու և տարածվելու: Խմելու ջրի պիտանիության ցուցանիշը որոշվում է մանրէային թվով, որը 1 օր 37⁰C ջերմաստիճանում պահված ջրի 1 մլ-ում առկա բակտերիաների ընդհանուր թիվն է կամ աղիքային ցուպիկների պարունակությունը:

https://gretahovakimyanblog.wordpress.com/2018/04/11/%D5%B8%D6%80%D5%B6-%D5%A7-%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%B4%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82%D6%80-%D5%AD%D5%B4%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%82-%D5%BB%D5%B8%D6%82%D6%80/

Քիմիա

1.Մարդկությանը հուզող ինչպիսի՞ էկոլոգիական  հիմնախնդիրներ  գիտեք,թվարկեք

Մարդկությանը հուզող էկոլոգիական հիմնախնդիրներից են երկրագնդի մթնոլորտի և օզոնի շերտի քայքայումը, որն կարող է հանգեցնել շատ վտանգավոր երևույթների, երկրագնդի անտառազրկումը, հողերի վատթարացումն ու էրոզիան, համաշխարհային օվկիանոսի աղտոտումը, կենսաբանական տեսակների բազմազանության հիմնախնդիրները, քաղցրահամ ջրերի որակի վատացումը, գլոբալ տաքացումը, էկոլոգիապես մաքուր սնունդը, ջուրն ու օդը՝ որպես առաջնային։

 2.Ի՞նչ կարծիք  ունեք կենսական  միջավայրի  մասին

Ես ունեմ հստակ կարծիք, որ պետք է պահպանենք կենսական միջավայրը, քանի որ հակառակ դեպքում կունենանք լրջագույն հետևանքներ՝ օդի, ջրի աղտոտում, կենսական բազմազանության անհետացում և այլ խնդիրներ։ Իսկ սա կատարելու համար պետք է պահպանել հիգիենա և հոգ տանել շրջակա՝ կենսական միջավայրի մասին։ Մեր օրերում, շրջապատը շատ աղտոտված է։

 3.Որո՞նք են առողջ ապրելակերպի սկզբունքները

Առողջ ապրելակերպ, մարդու կենսակերպ, որն ուղղված է առողջության պահպանմանը, հիվանդությունների կանխարգելմանն ու ընդհանուր առմամբ մարդու օրգանիզմի ամրապնդմանը։

4.Ինչպիսի՞  թունավոր  նյութեր  կան  օդում, հողում և  ջրում

Տարատեսակ տարրեր, անպիտան նյութեր, գազեր, փոշի, աղբ։

5.Ո՞րն է համարվում  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդ

Այն սնունդն է, որը չի պարունակում վնասակար նյութեր։ Այսինքն, այնպիսի նյութեր, որոնք բացասաբար չեն ազդում մարդու առողջության վրա։ Մաքուր է այն սնունդը, որտեղ չկան քիմիական միացություններ, քիմիական ծագման պարարտանյութեր, թունաքիմիկատներ, ներկեր: Էկոլոգիապես մաքուր սնունդ ստանալու համար պետք է հաշվի առնել նաև աճեցման տեղը, օդի մաքրությունը, ոռոգման ջրերի քիմիական կազմը, արդյունաբերական  ազդեցության գոտուց հեռավորությունը:

6.Որո՞նք են սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ  հատկությունները

Սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ հատկություններից են գույնը, հոտը, համը, տեսքը։

7.Ի՞նչ  է  <<նիտրատային  աղետը>>

1970-ական թվականներին աշխարհի տարբեր երկրներում հանելուկային թունավորումների բռնկումներ գրանցվեցին: Ինչպես պարզվեց՝ պատճառը նիտրատներն էին, որոնք մեծ քանակություններով օգտագործվել էին, որպես պարարտանյութ: Ահա թե ինչու նիտրատներ պարունակող սննդամթերքներով զանգվածային թունավորումներն անվանվեցին նիտրատային աղետ:

 8.Ո՞րն է համարվում մաքուր խմելու ջուր

Այն ջուրը, որը ինչպես սնունդը, չի պարունակում վնասակար նյութեր, չի հոսում կեղտոտ կամ վտանգավոր վայրերում։ Ամենամաքուր ջուրը թորածն է, սակայն այն խմել չի կարելի։ Այնուամենայնիվ, ջուրը պետք է պարունակի որոշակի հավելցումներ՝ ֆտոր, քիմիական այլ միացություններ, տարրեր։

9.Որո՞նք  են  ջրի  աղտոտման  տեսակները  

Ջուրը աղտոտման հիմնական տեսակներից են՝ ածխաջրածինները, մակերևույթային ջրերը, ստորգետնյա աղտոտումը, թթվածնի կլանիչները, մանրէաբանական աղտոտվածությունը, կախված նյութերով աղտոտվածությունը, ջրի քիմիական աղտոտումը, սննդային աղտոտվածությունը։

10.Ի՞նչ  է  թորած  ջուրը,  ինչպե՞ս  են  ստանում թորած ջուր: 

Թորած ջուրը թորման եղանակով հանքային աղերից, օրգանական ու անօրգանական նյութերից և այլ խառնուրդներից մաքրված ջուրն է։ Թափանցիկ է, անգույն և չեզոք։ Մաքրման աստիճանը կախված է կիրառման նպատակներից։ Պահում են անագե փակ անոթներում կամ քիմիապես կայուն շշերում։ Թորած ջուրը պիտանի չէ խմելու համար։ Երկարատև օգտագործումը առաջացնում է ստամոքս-աղիքային համակարգի գործունեության խանգարում։

քիմիա

Փորձ  1.   Ցինկի  քլորիդի (կամ  սուլֆատի) ստացումը` տեղակալման  ռեակցիայի   օգնությամբ` ցինկի  և  աղաթթվի  (կամ  նոսր  ծծմբական  թթվի)   փոխազդեցությամբ: Գրեք  Ձեր  կողմից  իրականացրած  ռեակցիայի  հավասարումը  և  որոշեք  ռեակցիայի հետևանքով  ստացված  աղի  զանգվածը (գ), եթե  փորձի  համար  վերցրել  եք   m գ  մետաղ:

Փորձ  2.   Իրականացրեք   չեզոքացման  ռեակցիա   նատրիումի  հիդրօքսիդի  և  աղաթթվի    միջև: Գրեք  համապատասխան  ռեակցիայի  հավասարումը և  որոշեք  ռեակցիայի  հետևանքով  ստացված  աղի  զանգվածը (գ), եթե փորձի  համար  օգտագործել  եք  նատրիումի  հիդրօքսիդի  10 գ  10%-անոց լուծույթ:

Փորձ  3.    Իրականացրեք   փոխանակման   ռեակցիա   նատրիումի  հիդրոկարբոնատի  և     աղաթթվի  միջև: Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը  և հաշվեք   ռեակցիան  իրականացնելու  համար   նատրիումի  հիդրոկարբոնատի զանգվածը, որպեսզի  ռեակցիայի  հետևանքով  անջատվի  0,05  մոլ   ածխաթթու  գազ:

Նատրիումի հիդրոկարբոնատի (խմելու սոդա) և աղաթթվի միջև փոխանակման ռեակցիայի իրականացում:

նատրիումի քլորիդ

Նատրիումի քլորիդը անգույն բյուրեղային նյութ է՝ աղի համով։ Մանր ջարդված վիճակում ունի սպիտակ գույն։

Նատրիումի քլորիդը լուծված վիճակում գտնվում է ծովերի և օվկիանոսների ջրերում։ Ծովի ջուրը պարունակում է մինչև 3% նատրիումի քլորիդ։ Ծովի ջուրը գոլորշիացնելիս նրա մեջ լուծված աղերը նստում են։ Դրանից ծովափնյա վայրերում օգտվում են նատրիումի քլորիդ արդյունահանելու համար։

Իսրայելի և Հորդանանի գոլորշիացման աղային ավազանները Մեռյալ ծովի հարավային մասում:

Աղակույտեր Բոլիվիայում

Տարածված է նաև նատրիումի քլորիդի ստացումը աղի լճերից, օրինակ՝ Բասկունչակ և Էլտոն լճերից։ Մի ժամանակ դրանք եղել են ծովածոցեր։ Անջատվելով ծովերից, ծովերը փոխարկվում են լճերի։ Աղի լճերը չորանում էին և նրանցում բյուրեղային ձևով նստում էր նատրիումի քլորիդը։ Այսպիսի աղը կոչվում է ինքնանիստ աղ։ Վերջնականապես չորացած աղի լճերից տեղերում առաջացել են քարաղի հանքեր։

Նատրիումի քլորիդն անհրաժեշտ է մարդու օրգանիզմին․ դրա համար էլ այդ աղը պատկանում է առաջին անհրաժեշտության նյութերի թվին։ Շատ նոսր լուծույթի ձևով կերակրի աղը կիրառվում է նաև բժշկության մեջ (ֆիզիոլոգիական լուծույթ)։

Նատրիումի քլորիդը կիրառվում է պահածոներ պատրաստելիս, այսինքն՝ սնունդը փչանալուց պաշտպանելու համար։ Աղ դրված միսը, ձուկը, բանջարեղենը ավելի երկար են պահվում, քան թարմ վիճակում, որովհետև բարձր կոնցենտրացիաների դեպքում աղը սպանում է փտեցնող միկրոօրգանիզմները։

Մեծ քանակությամբ կերակրի աղ օգտագործվում է նաև քիմիական արդյունաբերության մեջ կծու նատրոն, մետաղական նատրոն, սոդա և նատրիումի այլ միացություններ, ինչպես և քլոր և նրա բազմազան միացություններ ստանալու համար։

Արդյունահանված աղի մոտ 51%-ը օգտագործվում է ցուրտ երկրներում ձմեռները փողոցների սառույցը հալեցնելու նպատակով։ Փողոցների սառույցը հալեցնելու համար ավելի գերադասելի է օգտագործել կալցիումի քլորիդ, քանզի այն ջրի հետ լուծվելիս էներգիա է անջատում՝ այդպիսով տաքացնելով մոտակա սառույցը և ձյունը։ Այն նաև իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը։ Նատրիումի քլորիդը նույնպես իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը, սակայն լուծվելիս ջերմություն չի արձակում։ Սակայն նատրիումի քլորիդն ավելի մատչելի է, և պաշարելու կամ օգտագործելու հատուկ պայմաններ չի պահանջում, ի տարբերությւն կալցիումի քլորիդի։ Մագնեզիումի քլորիդը նույնպես հաճախ օգտագործվում է այդ նպատակների համար։

Աղը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն օգտագործվում է բազմաթիվ քիմիական նյութերի արտադրության մեջ, որոնք սպառում են աշխարհի արտադրության մեծ մասը։

Կոշտ ջուրը պարունակում է կալցիում և մագնեզիում իոններ, որոնք խանգարում են օճառի գործողությանը և նպաստում են կենցաղային և արդյունաբերական սարքավորումների և խողովակների մեջ ալկալային հանքային պաշարների մասշտաբի ստեղծմանը։

Շատ միկրոօրգանիզմներ չեն կարող ապրել աղի միջավայրում. Ջուրը դուրս է բերվում իրենց բջիջներից `օսմոզով։ Այդ պատճառով աղը օգտագործվում է որոշ սննդամթերքների, ինչպիսիք են խոզապուխտը, ձուկը կամ կաղամբը պահելու համար։

Աղը ավելացվում է սննդի մեջ, կամ սննդի արտադրողի կամ սպառողի կողմից, որպես հոտավետության միջոց, կոնսերվանտ, հավելանյութ և գույների մշակող:Սննդի արդյունաբերության մեջ աղի սպառումը բաժանվում է սպառման նվազման կարգով, սննդի վերամշակման այլ այլ ապրանքների, մսի տուփերի, պահածոյացման, հացաթխման, կաթնամթերքի և հացահատիկային արտադրատեսակների արտադրանքների մեջ։

Կաթնամթերքի շատ արդյունաբերություններում պանիրին ավելացվում է աղ, որպես գույնի, ֆերմենտացման և հյուսվածքների վերահսկման միջոց։

Կաթնամթերքի ենթահամակարգը ներառում է այնպիսի ընկերություններ, որոնք արտադրում են սերուցքային կարագ, խտացրած և եփած կաթ, սառեցված աղանդեր, պաղպաղակ, բնական և վերամշակված պանիր և մասնագիտացված կաթնամթերք։

Նատրիումի քլորիդը օգտագործվում է անասնաբուժական բժշկության մեջ `որպես էմիսիա առաջացնող միջոց։ Այն հանդես է գալիս որպես տաք հագեցած լուծույթ։

Առնվազն միջնադարից ի վեր մարդիկ օգտագործում են աղը որպես մաքրող միջոց, որը քսում է կենցաղային մակերեսներին։

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB_%D6%84%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A4

աղաթթվի մասին

Քլորաջրածինը շատ լավ լուծվում է ջրում, նորմալ պայմաններում 1 ծավալ ջրում լուծվում է 500 ծավալ քլորաջրածին և լուծվելիս ստացվում է առավելագույնս 40 %-անոց աղաթթու, որի խտությունը p=1,19 գ/մլ։ Խիտ աղաթթուն խոնավ օդում ծխում է, քանի որ քլորաջրածինը ցնդում է ու անոթի բերանի մոտ ջրի գոլորշիների հետ աղաթթվի մանրագույն կաթիլներ է առաջացնում։

Սննդակարգում աղն ընդհանրապես չօգտագործելը կարող է մահացու լինել։ Նատրիումի անբավարարությունը կարող է հանգեցնել նյարդային համակարգի ախտահարումների և առաջացնել սրտային հիվանդություններ։ 

քլորիդ

Քլորիդներ, քիմիական միացություններ, աղաթթվի աղեր։

Իոնային քլորիդները պինդ բյուրեղային նյութեր են, ունեն հալման բարձր ջերմաստիճան, ցուցաբերում են հիմնային հատկություններ։ Կովալենտային քլորիդները բնութագրվում են թթվային հատկություններով, գազեր, հեղուկներ կամ ցածր հալվող պինդ նյութեր։ Միջանկյալ (իոնային-կովալենտային բնույթով) քլորիդները ցուցաբերում են ամֆոտեր հատկություններ։

Մետաղների քլորիդների մեծ մասը (բացի արծաթի՝ AgCl, ոսկու՝ AuCl, պղնձի (I)՝ CuCl, սնդիկի՝ Hg₂Cl₂]], թալիումի՝ TlCl և կապարի՝ PbCl₂ քլորդներից ) ջրում լավ են լուծվում^[1]։

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80

հալոգեններ